Κριτήρια επιλογής ελαιολάδου στο ράφι

Συνήθως γράφω άρθρα από την πλευρά του παραγωγού για βέλτιστη απόδοση και ποιότητα στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων.

Σε αυτό το άρθρο επέλεξα να σας βάλω στη θέση του καταναλωτή ελαιολάδου για να σας εξηγήσω ποια είναι εκείνα τα σημεία που πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής για να απολαύσει ένα ελαιόλαδο υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας.

Οι πληροφορίες είναι χρήσιμες και από την οπτική γωνία του παραγωγού διότι με αυτό τον τρόπο κατανοούμε τις απαιτήσεις τις αγοράς, ενίοτε τις διαμορφώνουμε κιόλας, και παράγουμε ένα εμπορικά αποδεκτό προϊόν.

Πρώτο στοιχείο είναι η ύπαρξη ή όχι συσκευασίας. Δεν σας κρύβω ότι μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που κάθε τέτοια εποχή οι γονείς μου πήγαιναν για το μάζεμα της ελιάς στο χωριό και μεταγενέστερα όταν ήρθαν τα γηρατειά μας έστελναν τους τενεκέδες λάδι που μας αναλογούσαν.

Έφτασα να σπουδάσω γεωπόνος και να ασχοληθώ ενεργά με την ελαιοκομία ώστε να καταλάβω ότι ακόμα και το δικό μας λάδι είναι αμφιβόλου ποιότητας. Ειλικρινά, έκοψα τη συνήθεια του χύμα ελαιολάδου όταν απέκτησα δική μου οικογένεια και παιδιά.

Δεν ισχυρίζομαι ότι εξ’ ορισμού οι τενεκέδες περιέχουν κακής ποιότητας ελαιόλαδο αλλά πέρα από το γεγονός ότι ο τενεκές είναι μια ακατάλληλη συσκευασία για συντήρηση, δεν γνωρίζουμε στις πλείστες περιπτώσεις σημαντικά στοιχεία ποιότητας όπως είναι η οξύτητα, τα Κ ή τα υπολείμματα σε εντομοκτόνα (εδώ δεν είμαι βέβαιος και για τα συσκευασμένα).

Επόμενο κριτήριο είναι η αναγραφή στην ετικέτα του τύπου ελαιολάδου. Πολλοί γνωστοί μου συγχέουν τους όρους και μπροστά στην πρόκληση μιας χαμηλότερης τιμής αγοράζουν ένα προϊόν που αν γνώριζαν επαρκώς τις ιδιότητές του να μην το αγόραζαν. Επομένως πρέπει να διαβάζουμε προσεκτικά την ετικέτα και αν θέλουμε να ελαιόλαδο χαμηλής οξύτητας και άρα υψηλής ποιότητας τότε επιλέγουμε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.

Στη συνέχεια θα διαπιστώσετε ότι ανάμεσα στα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα υφίστανται πλαστικές, γυάλινες και αλουμινένιες συσκευασίες. Το γυαλί είναι το καλύτερο υλικό που αλληλεπιδρά με το ελαιόλαδο και το περιβάλλον στον μικρότερο δυνατό βαθμό. Το πλαστικό, αν είναι καλής ποιότητας επηρεάζει λιγότερο το προϊόν σε σχέση με μια πλαστική συσκευασία χαμηλής ποιότητας, ενώ το αλουμίνιο βρίσκεται κάπου ανάμεσα πλησιάζοντας το γυαλί.

Προσέξτε μόνο το γυαλί της συσκευασίας να είναι όσο το δυνατόν πιο σκουρόχρωμο ώστε να μην επιτρέπει τη διέλευση του φωτός διαφορετικά επιλέξτε καλύτερα το αλουμίνιο που είναι απόλυτα αδιαπέρατο από τον ηλιακό φωτισμό.

Άφησα για αργότερα τα υποκειμενικά κριτήρια που είναι η γεύση και το άρωμα του ελαιολάδου. Η επιλογή είναι καθαρά θέμα άποψης του κάθε καταναλωτή. Τα πιο εμπορικά ελαιόλαδα συνήθως είναι πολύ πιο χαμηλής ποιότητας από άλλα ελαιόλαδα, με βάση αντικειμενικούς οργανοληπτικούς δείκτες.

Για παράδειγμα τα πικρά ελαιόλαδα δεν είναι αποδεκτά από την πλειοψηφία των καταναλωτών αλλά αυτό σημαίνει ότι η προσφορά τους είναι περιορισμένη και άρα σύμφωνα με τους νόμους της αγοράς πιο ακριβά. Προσθέτοντας και τον κανόνα ότι όσο πιο πικρό είναι ένα λάδι τόσο πιο ισχυρή η αντιοξειδωτική δράση του, γίνεται αντιληπτή η σύγκρουση δύο διαφορετικών χαρακτηριστικών: υψηλή ποιοτική αξία αλλά χαμηλή εμπορική κίνηση!

Επίσης, αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι ο συνδυασμός του ελαιολάδου με άλλα φαγητά. Αν για παράδειγμα συνδυάσετε πικρό ελαιόλαδο με τυρί μοτσαρέλα ή για να φτιάξετε μαγιονέζα τότε η πικράδα κυριαρχεί των άλλων συστατικών. Αντίθετα, μια μακαρονάδα με γεύση σκόρδου θα εξαφανίσει την πικράδα του ελαιολάδου. Οι σεφ μαγειρικής γνωρίζουν άπειρους τέτοιους συνδυασμούς και άρα ένα καλό βιβλίο συνταγών θα σας δώσει σχετικές απαντήσεις.

Σε αυτό το σημείο τίθεται ένα ερώτημα που απασχολεί εκείνους που μαγειρεύουν: είναι το ελαιόλαδο κατάλληλο για μαγείρεμα; Αν θέλετε να σωτάρετε χρησιμοποιήστε ένα παρθένο ελαιόλαδο, δεν υπάρχει λόγος να αγοράσετε ένα ακριβό εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο το οποίο θα χάσει το άρωμα και τη γεύση του.

Αν θέλετε να τηγανίσετε πατάτες ή κάποιο άλλο φαγητό τότε χρησιμοποιήστε άλλα φτηνά λάδια όπως το ηλιέλαιο. Όχι για το μάλλον ψευδές γεγονός της δημιουργίας κορεσμένων ανθυγιεινών λιπαρών οξέων, αλλά διότι κοστίζει πολύ περισσότερο χωρίς να λαμβάνουμε κάποια προστιθέμενη ποιοτική και οργανοληπτική αξία.

Θα ήταν παράλειψή μου αν άφηνα εκτός του άρθρου την περίπτωση χρήσης του ελαιολάδου για άλλες χρήσεις πλην της βρώσης. Είναι γνωστές οι ευεργετικές επιδράσεις του ελαιολάδου στην υγεία του ανθρώπου, όχι μόνο ως φαγώσιμο αλλά και ως καλλυντικό.

Αν λοιπόν το χρησιμοποιείτε για το δέρμα σας ως ενυδατικό τότε χρησιμοποιείστε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο διότι επιλογές ραφιναρισμένων τύπων ενέχει κινδύνους λόγω πιθανών χημικών που προστέθηκαν κατά το ραφινάρισμα. Στον ισχυρισμό ότι είναι ακριβή λύση σας θυμίζω ότι χρειάζεστε ελάχιστες σταγόνες για να τρίψετε το δέρμα σας. Αν θέλετε να προσθέσετε λίγες σταγόνες ελαιολάδου στη μπανιέρα τότε επιλέξτε παρθένο ή ραφιναρισμένο ελαιόλαδο.

Αν το ελαιόλαδο προορίζεται για σαπούνι συνήθως οι εταιρείες χρησιμοποιούν πυρηνέλαιο ή ραφινέ ελαιόλαδο λόγω κόστους και άρα είναι πιο φτηνά σαπούνια αυτά. Αν αποφασίσετε να επενδύσετε στο πιο ακριβό έξτρα παρθένο τότε διασφαλίστε τη χρήση φρέσκου προϊόντος διότι σε διαφορετική περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης πορτοκαλί κηλίδων σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Τέλος, αν θέλετε να κάψετε λάδι για μια λάμπα τότε χρησιμοποιήστε άφοβα πυρηνέλαιο.

” “