Παγετός: συνέπειες για τις καλλιέργειες και αντιμετώπιση-Μέρος 1ο

Ο παγετός αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες καταστροφής των καλλιεργειών από μετεωρολογικά φαινόμενα, επιβαρύνοντας σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ως παγετό ορίζουμε την πτώση της θερμοκρασίας σε τιμές κάτω από 0^οC, ενώ διακρίνονται δύο τύποι: ο παγετός ακτινοβολίας και ο παγετός ανέμου.

Το φαινόμενο του παγετού έχει ως αποτέλεσμα την πήξη του κυτταρικού χυμού των φυτών και την κρυσταλλοποίηση των κυττάρων αυτών. Οι ζημιές που παρουσιάζονται στα φυτά οφείλονται είτε σε μηχανική επίδραση της στερεοποίησης των κυττάρων, είτε σε βιοχημικές μεταβολές που αλλάζουν το μεταβολισμό των φυτών.

Οι κύριοι παράγοντες επίδρασης του παγετού στις καλλιέργειες είναι:

• Η ταχύτητα ψύξης της ατμόσφαιρας.
• Η διάρκεια του παγετού.
• Η ταχύτητα επαναθέρμανσης.
• Το είδος-ποικιλία της καλλιέργειας.

Ειδικότερα, όσο πιο απότομη είναι η πτώση της θερμοκρασίας τόσο πιο εκτεταμένες είναι οι ζημιές, ενώ βαθμιαία ψύξη επηρεάζει τα φυτά ανάλογα με την τελική θερμοκρασία που θα δείξει το θερμόμετρο.

Καλλιέργειες που εκτίθενται σε παγετό για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 24 ωρών διατρέχουν ολοένα και μεγαλύτερο κίνδυνο καταστροφών, ενώ υπάρχει πιθανότητα να μην συμβεί σημαντική ζημιά σε συντομότερους παγετούς.

Αν μετά την παρέλευση του παγετού επικρατήσουν αμέσως υψηλές θερμοκρασίες τότε οι βλάβες στα φυτά αναμένεται να είναι εντονότερες, διότι η απότομη τήξη των παγωμένων ιστών θα οδηγήσει σε έξοδο των χυμών και σπάσιμο των κυτταρικών μεμβρανών.

Τέλος, οι καλλιέργειες αντιμετωπίζουν το φαινόμενο με διαφορετικό τρόπο, διαφοροποιούμενες ανά είδος και ποικιλία. Η διαφοροποίηση αυτή κατατάσσει τα φυτά σε ανθεκτικά και ευαίσθητα στον παγετό.

Στο επόμενο άρθρο:

• Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τα είδη και τις ποικιλίες σε ευπαθείς και ανθεκτικές;
• Πως αντιμετωπίζεται το φαινόμενο και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε για περιορισμό των ζημιών;