Αρχές ορθολογικού ποτίσματος

Σε αυτό το άρθρο θα καταπιαστούμε με τις παραμέτρους που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τόσο οι παραγωγοί, όσο και οι επαγγελματίες ή ερασιτέχνες κηπουροί στο θέμα του ποτίσματος . Η ορθολογική χρήση του αγαθού που λέγεται νερό δεν εξασφαλίζει μόνο τη σοδειά μας και την ανάπτυξη του κήπου μας αλλά αποτελεί και πράξη ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον.

Προτού ξεκινήσουμε την παράθεση των σημείων που πρέπει να επικεντρωθεί ο καλλιεργητής ώστε να επιτύχει τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του αρδευτικού νερού πρέπει να τονίσουμε ότι θεωρούμε δεδομένη την ύπαρξη της φυτείας ή του κήπου. Για τις περιπτώσεις έναρξης μιας καλλιέργειας και τα κριτήρια που χρήζουν αξιολόγησης θα αναφερθούμε σε μελλοντικό άρθρο.

Η πρώτη παράμετρος που πρέπει να προσέχουμε είναι η κατάλληλη ώρα που ποτίζουμε τα φυτά μας. Η καλύτερη χρονική στιγμή είναι όταν παρατηρείται η πτώση του ρυθμού διαπνοής των φυτών, γεγονός  που συμβαίνει στο διάστημα δύσης και ανατολής του ηλίου. Η διαπνοή είναι μια ζωτική φυσιολογική λειτουργία των φυτών κατά την οποία χάνουν νερό με τη μορφή υδρατμών, κυρίως από τα φύλλα. Για να κατανοήσετε καλύτερα το φαινόμενο παραλληλίστε το με την περίπτωση εξάτμισης νερού από μία επιφάνεια όπου τις ζεστές ώρες είναι ταχύτατη.

Αντιστρόφως ανάλογα, όταν τα φυτά ποτιστούν στο χρονικό διάστημα που προαναφέρθηκε τότε αξιοποιούν πολύ καλύτερα το νερό και αποδίδουν με βάση όλο τους το γενετικό δυναμικό. Αν για παράδειγμα επιλέξουμε να ποτίσουμε το καλοκαίρι τις μεσημεριανές ώρες τότε θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα αξιοποιηθεί το 5-10% της συνολικής ποσότητας νερού άρδευσης.

Μια άλλη κρίσιμη απόφαση για έναν καλλιεργητή είναι η συχνότητα της άρδευσης που πρέπει να εφαρμοστεί. Όσο και να σας φανεί περίεργο η πιο εύκολη περίπτωση είναι εκείνη μιας παραγωγικής καλλιέργειας σε αντίθεση με έναν πλούσιο κήπο. Κι αυτό γιατί γνωρίζοντας τις ανάγκες των φυτών μας και με δεδομένο το ενιαίο σχήμα της καλλιέργειας μπορούμε να καθορίσουμε την αρδευτική συχνότητα.

Σε ένα καλλωπιστικό κήπο όπου επικρατεί πλουραλισμός φυτικών ειδών και επομένως οι ανάγκες σε νερό διαφοροποιούνται, ο μόνος αλλά όχι απολύτως επιστημονικά σωστός τρόπος είναι η μέτρηση της υγρασίας του εδάφους. Η τελευταία γίνεται πολύ εύκολα με υγρασιόμετρα όπου υπάρχουν σχετικές ενδείξεις πίεσης ή εμπειρικά με το βύθισμα του δάκτυλου μας στο υπόστρωμα. Ο κανόνας λέει ότι αν το δάκτυλο βγει λασπωμένο τότε η υγρασία στη γλάστρα μας είναι επαρκής και δεν χρειάζεται πότισμα. Γενικά ένα ελαφρύ, αμμώδες έδαφος συγκρατεί πολύ πιο χαλαρά το νερό σε σχέση με ένα βαρύ, αργιλώδες με αποτέλεσμα να χρειάζεται πιο τακτικό εφοδιασμό με νερό.

Μια άλλη ένδειξη ότι τα φυτά μας πρέπει να ποτιστούν είναι η συστροφή των φύλλων καθώς και η απώλεια του οριζόντιου προσανατολισμού τους που συνοδεύεται από λύγισμα των μίσχων. Αν και αυτά τα σημάδια είναι ασφαλείς ενδείξεις απώλειας νερού και υδατικής ανάγκης των φυτών δεν συνιστώνται εξαιτίας της καλής γνώσης που απαιτείται να έχει ο καλλιεργητής για κάθε καλλιέργεια ως προς τις αντιδράσεις της στην έλλειψη νερού. Επίσης, σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επικρατούσες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας στην ατμόσφαιρα διότι επηρεάζουν σημαντικά τις ανάγκες των φυτών σε νερό.

Επόμενο ερώτημα που τίθεται είναι η ποσότητα νερού που πρέπει να δέχεται η φυτεία ή ο κήπος μας. Και σε αυτή την περίπτωση αντιμετωπίζουμε το ίδιο ακριβώς δίλημμα όπως στο ζήτημα της συχνότητας άρδευσης. Ο ενιαίος, ως προς το είδος και την ηλικία των φυτών αγρός, θα δεχτεί ποσότητα νερού ανάλογα με τις επιμέρους ανάγκες, το κλίμα και τον τύπο του εδάφους περιοχής όπου είναι εγκατεστημένη η φυτεία ή ο κήπος μας. Οπότε με βάση αυτά τα στοιχεία θα προγραμματιστεί η χρονική ακολουθία του συστήματος άρδευσης της καλλιέργειάς μας.

Στον κήπο τα πράγματα είναι πάλι πιο σύνθετα αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να υιοθετήσουμε ένα αρδευτικό σχήμα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των περισσότερων φυτών. Μια καλή μέθοδος είναι να καταγράψουμε τα είδη των φυτών που έχουμε στον κήπο και να τα κατηγοριοποιήσουμε ως προς τις απαιτήσεις τους σε νερό. Εν συνεχεία σημειώστε ανά εποχή του έτους ή μήνα τη μέση σχετική υγρασία, το μέσο ύψος βροχόπτωσης και τη μέση θερμοκρασία αέρα της περιοχής μας. Αν φέρετε όλα τα στοιχεία μπροστά σας θα διαπιστώσετε ότι έχετε μια αρκετά καλή βάση για τον προγραμματισμό της άρδευσης του κήπου σας. Να έχετε πάντα στο μυαλό σας βέβαια, ότι ο καιρός δεν έχει σταθερή συμπεριφορά οπότε ίσως χρειαστεί να αναπροσαρμόσετε τους χρονοδιακόπτες σας.

Για το τέλος αφήσαμε την επιλογή της μεθόδου ποτίσματος η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σωστή ανάπτυξη των φυτών μας. Σε γενικές γραμμές το καλύτερο σύστημα είναι η στοχευμένη άρδευση με σταγόνες διότι επιτυγχάνεται τόσο η ακρίβεια στην παρεχόμενη ποσότητα νερού, όσο και η εξοικονόμησή του. Παράλληλα έχει αποδειχθεί ότι περιορίζεται η ανάπτυξη των ασθενειών που στις πλείστες περιπτώσεις ευνοούνται από την υψηλή υγρασία . Βέβαια σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. γκαζόν) είναι αυτονόητο ότι προτιμάται άλλος τρόπος ποτίσματος, ενώ ειδικότερα σε κήπους είναι δυνατόν να επιλεχθεί ένα μικτό σύστημα. Επίσης θα σας προτείναμε την εγκατάσταση ενός (ή περισσότερων αν είναι αναγκαίο) χρονοδιακόπτη που θα ρυθμίζει αυτόματα τη διάρκεια και συχνότητα των ποτισμάτων. Το αρχικό κόστος εγκατάστασης είναι μικρό σε σχέση με τη βοήθεια που προσφέρουν αυτά τα μηχανήματα.

” “