Λυκίσκος: τα στάδια ανάπτυξης και οι βασικοί καλλιεργητικοί χειρισμοί

Ο λυκίσκος (Humulus lupulus) είναι ένα φυτό που προέρχεται από χώρες της βόρειας Ευρώπης με εύκρατο κλίμα και συνιστά σημαντικό φυτό καλλιέργειας για ανεπτυγμένες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Το ενδιαφέρον των καλλιεργητών προέρχεται εξαιτίας της χρήσης του στη ζυθοποιία που ως γνωστόν αποτελεί μια βιομηχανία τόσο με τοπικές, όσο και με παγκόσμιες προεκτάσεις. Τοπικά διότι παρατηρείται μια συνεχής τάση ανάπτυξης μικρών τοπικών μονάδων παραγωγής μπύρας και παγκόσμια διότι η κατανάλωση του ζύθου έχει επεκταθεί στις περισσότερες χώρες.

Δυστυχώς στην Ελλάδα ο λυκίσκος αντιμετωπίζεται μόνο ως ζιζάνιο, ως άγριο χόρτο δηλαδή που εμποδίζει την ανάπτυξη άλλων καλλιεργούμενων φυτών. Επειδή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η καλλιέργειά του από την εγκατάσταση μέχρι την μεταποίησή του, έχω δημιουργήσει εκ νέου ένα ολοκληρωμένο σεμινάριο που ακουμπά όλες τις πτυχές (έκανα μεγάλη προσπάθεια να μην ξεχάσω κάτι 🙂 ) της διαχείρισής του. Διότι μόνο με αυτό τον τρόπο θα είναι σε θέση κάθε ενδιαφερόμενος να ασχοληθεί σοβαρά με την καλλιέργειά του.

Το σεμινάριο θα είναι διαθέσιμο τόσο αυτόνομα, όσο και στα σεμινάρια Αρωματικά & Φαρμακευτικά Φυτά και Εναλλακτικές Καλλιέργειες.

Σε αυτό το άρθρο θα σας κάνω μια μικρή αναφορά στα στάδια ανάπτυξης του λυκίσκου ώστε να πάρετε μια γεύση για τις απαιτήσεις τους.

Στάδιο λήθαργου: σε αυτή τη φάση ο λυκίσκος ρίχνει τα φύλλα του και το ριζικό του σύστημα διέρχεται σε μία κατάσταση μεταβολικής αδράνειας. Ο λόγος είναι για να ανταπεξέλθει στις δυσμενείς συνθήκες του χειμώνα το φυτό και να προστατεύσει τις αποθησαυριστικές ουσίες που θα χρησιμοποιήσει στην επόμενη φάση που είναι η ανοιξιάτικη αναγέννηση.

Ο γεωργός κατά την περίοδο του λήθαργου δεν κάθεται αδρανής αλλά προετοιμάζει το «έδαφος» για την μετέπειτα ανάπτυξη του λυκίσκου. Οπότε λαμβάνει χώρα μεταξύ άλλων ζιζανιοκτονία και προετοιμασία εγκατάστασης νέων αγρών.

Ανοιξιάτικη αναγέννηση: όταν αρχίσει η θερμοκρασία να ανεβαίνει κατά τον Μάρτιο τότε μετακινούνται τα αποθέματα των ριζών ως είδος καυσίμων, για να αρχίσει η ανάπτυξη του υπέργειου τμήματος του φυτού. Σε αυτή την φάση πραγματοποιούνται κλαδέματα, δεσίματα και περιτύλιξη, άρδευση, ζιζανιοκτονία.

Βλαστητική περίοδος: πρόκειται για το χρονικό διάστημα όπου αναπτύσσονται καθ’ ύψος αρχικά τα φυτά και κατά πλάτος αργότερα. Η περίοδος αυτή αρχίζει από τον Μάιο και ολοκληρώνεται μέχρι τέλος Ιουλίου.

Οι εργασίες που πρέπει να γίνουν είναι η αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών, το πότισμα και η αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους.

Αναπαραγωγική φάση: τότε συμβαίνει η διαφοροποίηση των οφθαλμών οι οποίοι αρχίζουν να παράγουν το άνθος ή αλλιώς του κώνους που είναι το εμπορικά ενδιαφέρον τμήμα του φυτού.

Στην αναπαραγωγική φάση το φυτό παράγει τις περισσότερες φωτοσυνθετικές ουσίες με στόχο να εφοδιάσει τους κώνους και αυτό το στοιχείο είναι κρίσιμο για τους παραγωγούς. Σε γενικές γραμμές ο παραγωγός λυκίσκου δεν στοχεύει να αυξήσει το μέγεθος των κώνων αλλά το βάρος τους, γεγονός που θα οδηγήσει στην παραγωγή περισσότερου ελαίου/ρητίνης που είναι και το ζητούμενο.

Για να επηρεάσει ο παραγωγός αυτή τη διαδικασία πρέπει να τροφοδοτήσει το φυτό του λυκίσκου με νερό και λίπασμα. Έχει αποδειχθεί ότι οι κώνοι είναι δυνατόν να φτάσουν στο 50% του βάρους της ξηράς ουσίας του υπέργειου τμήματος.

Προετοιμασία για λήθαργο: δεν πρόκειται για διακριτό στάδιο ανάπτυξης αλλά είναι εκείνο που συνδέεται με την συγκομιδή. Η συγκομιδή λαμβάνει χώρα τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου και ο παραγωγός πρέπει να προσέξει αρχικά την προστασία του.

Γάντια και ρουχισμός με μακριά μανίκια είναι απαραίτητος διότι οι κώνοι ασκούν ερεθιστική επίδραση στο δέρμα. Από εκεί και πέρα το κρίσιμο ερώτημα είναι πότε να γίνει η συλλογή των κώνων…

Ο χρόνος συλλογής επηρεάζει την ποιότητα του προϊόντος και γι’ αυτό απαιτείται σωστός σχεδιασμός. Η τυπική εικόνα ενός ώριμου κώνου είναι εύκολη για τον γεωργό αλλά δεν είναι ασφαλής ως κριτήριο. Αυτό που πρέπει να προσεχθεί είναι τα επίπεδα υγρασίας των κώνων κατά τη συλλογή και μια εύκολη μεθοδολογία, όπως και πολύ περισσότερες λεπτομέρειες αναφέρονται στη διάλεξή μου για τον λυκίσκο.

” “