Ο αστικός λαχανόκηπος αναφέρεται στην καλλιέργεια κηπευτικών ειδών εντός των τειχών μιας πόλης. Ουσιαστικά, η καλλιέργεια φυτών στο αστικό περιβάλλον σε σχέση με την ύπαιθρο διαφοροποιείται ως προς τις κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες υπό τις οποίες αναπτύσσονται οι καλλιέργειες.

Ο ορθολογικός σχεδιασμός ενός λαχανόκηπου πρέπει να βασίζεται σε διάφορα κριτήρια τα οποία θα επιτρέψουν τόσο την ακώλυτη ανάπτυξη των φυτών, όσο και τη σωστή φροντίδα από τον άνθρωπο χωρίς να σπαταλούνται επιπλέον πόροι. Τα κριτήρια αυτά είναι:

• Οι ανάγκες της οικογένειας. Όσοι έχουμε παιδιά γνωρίζουμε ότι αρνούνται να φάνε κάποια «περίεργα» λαχανικά, όπως για παράδειγμα τις μελιτζάνες. Οπότε μην φυτέψετε είδη που θα τα φάει ο κάδος των σκουπιδιών, είναι κρίμα…
• Ο διαθέσιμος χώρος. Αυτό το κριτήριο επηρεάζει πολλές αποφάσεις μας για το λαχανόκηπο. Αν για παράδειγμα κατέχουμε μικρή έκταση δεν είναι σωστό να φυτέψουμε καρπούζια ή πρέπει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο να φυτέψουμε αναρριχώμενα κηπευτικά ώστε να εξοικονομήσουμε χώρο.
• Ο διαθέσιμος χρόνος. Ένα έντονο χαρακτηριστικό των ανθρώπων που κατέχουν αστικό λαχανόκηπο είναι η έλλειψη χρόνου λόγω της εργασίας τους και γενικά των στρεσογόνων συνθηκών της πόλης. Οπότε, αν είστε πολυάσχολοι φροντίστε να φυτέψετε είδη γρήγορης ανάπτυξης όπως είναι το ραπανάκι, το σπανάκι και το μαρούλι.
• Ο αριθμός των ατόμων στην οικογένεια (ή των ατόμων που θα τραφούν από τον λαχανόκηπο). Με δεδομένη την έκταση, αυτή η παράμετρος καθορίζει την πυκνότητα φύτευσης των κηπευτικών. Για παράδειγμα, στην ίδια έκταση που φυτεύουμε ένα φυτό τομάτας χωράνε τέσσερα φυτά μαρουλιού ή 16 φυτά ραδικιού.
• Το είδος του εδάφους. Φυσικά κάθε φυτό έχει απαιτήσεις σε σύσταση, οξύτητα και άλλες ιδιότητες οπότε ο τύπος του δικού μας εδάφους θα καθορίσει ποια φυτά δεν πρέπει να υποδεχθεί ή όχι.
• Διάρκεια και ένταση της ηλιοφάνειας. Γενικά, υπάρχουν φυτά που αγαπούν τον ήλιο και άλλα που τα καταφέρνουν καλά και σε χαμηλότερες εντάσεις ηλιακής ακτινοβολίας. Αν εγκαταστήσουμε φυτά που οι υψηλές ηλιοφάνειες είναι απαραίτητες σε σκιερό μέρος τότε θα αναπτυχθούν καχεκτικά και με χαμηλής ποιότητας οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
• Το καθεστώς ιδιοκτησίας του χωραφιού. Αν ο λαχανόκηπος εγκατασταθεί σε γη που είναι μισθωμένη τότε μην επενδύσετε σε πολυετείς καλλιέργειες διότι υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος έξωσης και θα πάνε χαμένοι οι κόποι σας.
• Ανταγωνιστικές επιδράσεις των φυτών. Εδώ λαμβάνουμε υπόψη αν είναι δυνατή η συγκαλλιέργεια κάποιων φυτών εξαιτίας ιδιοτήτων που πιθανόν να παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των γειτονικών, όπως για παράδειγμα η αλληλοπάθεια. Στο ίδιο πλαίσιο τοποθετούνται οι ανάγκες σε νερό, θρέψη και θερμοκρασία.